Thứ Tư, 16 tháng 5, 2012

TranhCát

Nghệ thuật Tranh cát (Sand paintings) đã có từ rất lâu đời, ở một số nền văn minh cổ, tranh cát dùng để chữa bệnh và một số nghi thức tôn giáo...Giống như một số bộ môn nghệ thuật thuật khác, tranh cát cũng có những biến thể nhằm phù hợp với lối sống và thị hiếu thưởng thức giải trí của một bộ phận công chúng.

 Vẽ  trên cát : Phổ biến là hình thức thể hiện những hình ảnh, thông điệp trên mặt cát tự nhiên như bãi biển, sa mạc...Với khoảng không gian rộng lớn như vậy nó đòi hỏi người nghệ sĩ phải chọn đề tài và hình thức thể hiện cô đọng súc tích, cộng với một khả năng bao quát tốt, tác nghiệp nhanh, tác phẩm sẽ tạo được sự hoành tráng và tác dụng thị giác tức thời. 
Sand Paintings ra đời trong bối cảnh đời sống xã hội công nghiệp phát triển cao, bằng khả năng hình họa vững vàng, thao tác nhuần nhuyễn cộng với gương mặt biểu cảm và chuyển động hai cánh tay như múa, lối tư duy diễn hình biểu ý, bằng những hình vẽ mang tính cách điệu, tối giản, uyển chuyển, biến hóa kết hợp cùng âm nhạc những nghệ sĩ tài hoa (như hai gương mặt tiêu biểu là Ilana Yahav và Kseniya Simonova) đã tạo cho khán giả những điều hết sức bất ngờ từ những hạt cát vô tri mọi ngày vẫn âm thầm dưới mỗi bước ta đi...
Vẽ Tranh Cát Động (Để phân biệt với loại hình vẽ tranh cát tĩnh mà các nghệ nhân như Ý Lan, Cát Tiên Sa... đang thực hiện).
Phương tiện để thể hiện nghệ thuật Sand Paintings cũng đòi hỏi người chơi phải tìm tòi sáng tạo, để tạo cho mình một bộ đạo cụ ưng ý nhất. Trải qua nhiều thử nghiệm, cải tiến giờ tôi đã có tới 4 cái hộp tranh cát. Gọn nhẹ,  tiện lợi bởi thiết kế với khung nhôm định hình, hệ thống ánh sáng đèn led chế độ chiếu sáng đa điểm, với mainboard lập trình sẵn, chạy stram màu hoặc đơn màu đều tốt. Chế độ điều khiển bằng tay hoặc trình tự động đều được. Nhờ trợ diễn ngồi sau cánh gà thao tác bảng điều kiển ánh sáng, tôi rảnh cả hai tay, thoải mái phiêu.
Tất nhiên còn phải có camera thu hình từ hộp vẽ, tín hiệu từ camera qua máy chiếu phóng lên màn hình thì khán giả mới coi được. Cái vụ mua camera, nhờ trao đổi với hai người bạn yêu mến bộ môn này Trí Đức & Phan Vũ nên tôi cũng bớt đi được một khoản tiền "ngu" đáng kể mà lại mua được cái camera đúng cho công việc của mình.

Tùy hoàn cảnh tôi sẽ chọn mang theo hộp nào để thích hợp với đêm diễn



Chỉ việc rải cát lên mặt hộp bạn sẽ cuốn hút với trò nghịch ngợm này !

Vẽ sơn dầu thì phải có cọ, có sơn tuýp, có giá vẽ, khung tranh vải bố...Saind Paintings cát là vật liệu chính, mười ngón tay với cả hai bàn tay là những cây cọ cho người diễn viên biến hóa với đường nét bố cục. 
Nghe nói cát, hẳn mọi người ai cũng nghĩ : Cát là thứ ở đâu chả gặp, kiếm ở đâu chẳng có. Nhưng cát đạt chuẩn cho nghệ thuật trình diễn lại là vấn đề khác. Tôi đã thử nghiệm rất nhiều loại cát: Từ cát để tô tường ngoài cửa hàng vật liệu xây dựng, đến thứ cát để các nghệ nhân vẽ tranh cát tĩnh đều không được. Chuyển qua dùng cát trong công nghệ thổi cát làm sạch bề mặt của nhà máy đóng tàu cũng không xong. Phải nhờ người nhà ở quê vùng Hải Hậu - Nam định gửi vào Sài Gòn cho, qua vài khâu sàng lọc, xử lý  cuối cùng cũng được thứ cát mình cần : Hạt nó không to, khi phiêu lên mặt kiếng nó không nảy lên như Thị Nở dưới ánh trăng, khi đi nét nó giữ nguyên định dạng, khi tải nền muốn mỏng nó cho một lớp mờ như sương, muốn dày nó cho một background đen xốp ẩn hiện huyền bí. Túm lại cát quê tôi là nhất.
Các cụ bảo "nghề dạy nghề" quả không sai. Từ chỗ khi có đơn vị mời biểu diễn, mình ra điều kiện bên các anh chị phải lo phần nhạc giùm tôi. Bây giờ đỡ rồi! tôi đã có thể cover những bài nhạc từ vài phút tới vài chục phút, phù hợp với các chủ đề, chuyển đoạn có vẻ...êm, trước giờ cứ nghĩ mình thuộc loại "đàn gảy tai trâu"... he he.
Vẽ Tranh cát động nói vậy chứ cũng phê như con tê tê, thời lượng dành cho suất diễn chừng 5 đến 10 phút hoặc hơn tùy khách hàng yêu cầu. Bài diễn phải theo chủ đề nào đó, tùy vào sự kiện mà hình và âm nhạc phải thích hợp với : Khai trương, hội nghị khách hàng, khởi công, lễ hội...vv  Miễn sao trong show diễn ngoài những hình ảnh mang tính art, phải có xuất hiện ít nhiều logo hoặc thông điệp của nhà tài trợ gửi tới người xem.
Bước chân vào cuộc chơi mới thấy "nghề chơi cũng lắm công phu" từ khâu chuẩn bị tới khâu action. Nói Nghệ thuật Tranh cát động là cuộc hôn phối thành công giữa Âm nhạc và Hội họa cũng không ngoa. Khi một hình ảnh xuất hiện lại được minh họa bằng một khúc nhạc, cùng lúc khán giả được tác động bằng cả thính giác và thị giác thì hiệu quả xúc cảm rất cao. Do tính mới lạ mà màn biểu diễn tranh cát luôn được khán giả quan tâm. Có khi xem qua màn chiếu chưa đã, người ta chen nhau vây quanh, thậm chí có khán giả nhí còn thọc tay vào tham gia trình diễn luôn.
 Trào lưu nào rồi cũng đến lúc nhàm, nhưng hiện giờ trò này vẫn còn mới lạ, hấp dẫn chưa biết đến bao giờ khán giả sẽ quay lưng. Kệ !  mình chơi cái mình thích, có nhiều người thích giống mình, càng vui
Vài hình ảnh chụp được trong một số show diễn :



Tranh cát - Việt nam quê hương tôi
Bức này thực hiện trong khoảng thời gian 2 phút. Khán giả nước ngoài có vẻ rất thích

Tranh cát - Thiên Nga 1

Tranh cát - Thiên Nga 2

Tranh cát - Thiên Nga 3
Serials 3 hình Thiên Nga nói trên tôi thực hiện trong thời gian 20 giây. Các bức vẽ có stram màu khác nhau là nhờ hiệu ứng ánh sáng của hệ thống đèn led được thiết kế trong hộp luân phiên đổi màu.

Tranh cát - Chim Hòa Bình 1

Tranh cát - Chim Hòa Bình 2
Cặp chim Hòa Bình đang tung cánh này cũng vậy. Hiệu ứng ánh sáng cho ta nhiều thú vị.





Bức này thực hiện trong 15 giây. Những cây cỏ bông lau rạp mình trong gió, vài cách chim mải miết bay, với hiệu ứng ánh sáng khán giả có thể hình dung đây là khung cảnh buổi sáng sớm, hay một buổi chiều hoàng hôn chạng vạng.


Tranh cát - Bầy chim
Bức này thời gian thực hiện lâu hơn vì vẽ hình dương bản


Tranh cát - Hạnh phúc
Tranh cát - Sư tử hống


Sư tử 3




Love story

  
Hình ảnh một số show diễn đã thực hiện

Tập đoàn Bachy Soletanche   thành lập từ 1927 là tập đoàn hàng đầu trên thế giới trong lĩnh vực nền móng với kinh nghiệm nhiều năm hoạt động, có hơn 9.000 nhân viên từ 60 quốc gia khác nhau và công trình tại hơn 100 nước trên khắp thế giới với doanh thu năm 2008 là hơn 2 tỉ USD. Trụ sở chính đặt tại pháp. Nhân kỷ niệm 15 năm ngày thành lập tại Việt Nam, họ đã tổ chức  tại khách sạn Inter Continental Asiana Sai Gon


Tranh cát - Hình ảnh Tòa nhà Điện Lực do cty xây dựng

 Thông điệp của cty

 Cuối buổi diễn chụp hình lưu niệm với Ms. Kim Duyên giám đốc cty tổ chức sự kiện DSM Communication

Hãng thuốc lá Caraven được thành lập từ năm 1861 tại Anh quốc
Chính thức có mặt tại Việt Nam năm 1988. Tại Khách sạn Diamond Award Ceremony hãng đã tổ chức chào mừng 150 năm này thành lập hãng và 23 năm ngày có mặt tại VN

"Welcome to Diamond Award  Ceremony !" Thông điệp được viết  bên ngược,  bên xuôi bằng cả hai tay cùng một lúc

 Logo của cty

Thể hiện hình ảnh maly

Tập đoàn siêu thị điện máy Ebest khai trương chi nhánh thứ 5 tại 70 Lữ Gia, phường 15, quận 11, TP HCM
Hợp đồng biểu diễn 1 show

 
Nhưng sau đêm biểu diễn đầu tiên bên khách hàng ký luôn 4 show 


Có dịp xem Kỷ lục gia Mai Đình Tới trổ tài, bái phục đàn anh !

Kỷ lục gia : "Chú chụp với anh một kiểu nào!"

"Vậy anh cho em mượn cây đàn Pô xe, em khè tý...!"

5 nhận xét:

  1. Bức tranh "Sư tử 4" tác giả tưởng tượng hay có nguyên mẫu nào không nhỉ?
    Hienmax
    Trả lờiXóa
  2. @Hienmax! nói nhỏ thôi,đôi mắt hình viên đạn của "sư tử 4" như cách đặt tên của em, là anh bị ám ảnh từ đâu đó. Ừ mà chú cũng có óc hài hước ghê chứ !
    PS: Anh còn nợ chú cái ký họa !!!
    Trả lờiXóa
  3. Có phải ai trong đời cũng một lần bị ám ảnh bởi một ánh mắt nào đó không nhỉ? Em cũng từng nhận ánh mắt như thế, đơn vị cũng tính bằng chục năm mà không bao giờ quên được!
    Trả lờiXóa
  4. Hôm anh biểu diễn ở EBest, em có xem chương trình. Thật ấn tượng
    Trả lờiXóa
  5. @Hương Trầm, Hương Trâm hay Hương Trảm...Cám ơn bạn đã comment, giá mà hôm ấy mình biết bạn là ai...

Thứ Sáu, 11 tháng 5, 2012

Lịch sử Tranh cát

Tranh cát (Sandpainting) Là nghệ thuật đổ cát màu, hoặc bột khoáng chất hay tinh thể và các sắc tố khác có nguồn gốc từ tự nhiên hoặc từ chất liệu tổng hợp, chúng được rải, đổ lên bề mặt nào đó để cho ra một bức tranh cát cố định (tranh cát tĩnh) hoặc không cố định
Tranh cát tĩnh có lịch sử văn hóa lâu đời ở nhiều dân tộc trên thế giới. Tranh cát thời kỳ này chủ yếu phục vụ cho mục đích chữa bệnh hay các nghi thức tôn giáo khác . Với tên gọi Drypaiting nó đã được các thổ dân Tây Nam Mỹ hay thổ dân Úc sử dụng từ xa xưa.
Tranh cát của người thổ dân Nam Mỹ (nổi tiếng nhất trong đó là các Navajo), được các thầy lang hay pháp sư vẽ trên mặt đất của ngôi nhà được gọi là hogan, nơi buổi lễ diễn ra, hoặc trên tấm da hay vải. Họ không đơn thuần coi đây là những bức tranh mà với họ nó có ý nghĩa tâm linh được mọi người hết sức tôn kính. Các bức tranh khi thực hiện đều tuân theo một quy tắc lễ nghi và trình tự nghiêm ngặt. Trong quá trình thực hiện thầy tế sẽ tụng kinh hoặc niệm chú để cầu xin thần linh ban cho bức tranh sức mạnh, khi đó thầy tế sẽ yêu cầu người bệnh ngồi lên bức tranh và họ tin rằng bệnh tật sẽ được bức tranh hút hết ra ngoài. Lúc này bức tranh bị coi là độc hại và nó sẽ bị hủy đi trong vòng 12 giờ trước khi mặt trời mọc.

Một Thầy thuốc (pháp sư) đang thực hiện bức tranh cát chữa bệnh
File: Navajo sandpainting.jpg

File: Navajo sandpainting2.jpg
Tranh cát của người xưa được coi là linh thiêng nó chỉ được thực hiện cùng với những nghi lễ nghiêm ngặt, rất ít người nắm được kỹ thuật cũng như phương pháp tiến hành.


Trong Phật giáo Tây Tạng tranh cát được gọi là dul-tson kyil-khor (mạn đà la )

File: Sand mandala tibet 1.JPG

File: Sand mandala tibet 2.jpg


Cát được cẩn thận rải lên mặt phẳng một tấm bảng lớn., quá trình sáng tạo phải mất vài ngày có khi vài tháng với các họa tiết và màu sắc và bố cục mang những hàm ý triết lý tâm linh. Điều đó được tiến hành như một phương pháp giảng dạy và phép ẩn dụ cho sự vô thường. Khi hoàn thành xong bức tranh cũng là lúc nó bị phá hủy, việc phá hủy cũng được tiến hành theo một nghi thức và trình tự đã được quy định . Tất cả số cát thu hồi từ bức tranh được chứa và bình và trả lại tự nhiên ở những con sông, suối... nơi có dòng nước sạch chảy.
Tại Nhật Bản từ thế kỷ thứ 15 dưới thời các Shogun đã thấy xuất hiện nghệ thuật Bonseki nghệ nhân dùng cát, sỏi rải lên lòng những chiếc khay sơn mài bắng những công cụ như lông chim, cọ mềm, thìa.. để tạo ra những cảnh quan thiên nhiên, những bức tranh sau đó có thể được xử lý để lưu giữ



Tại Mỹ : Andrew Clemens Sinh ngày 25/1/1852 tại Dubuque tiểu bang Iowa được công nhận là bậc thầy trong loại hình nghệ thuật tranh cát tĩnh. Là một người bị điếc từ nhỏ do di chứng của bệnh viêm não, nhưng ngay từ năm 19 tuổi ông đã thu nhặt cát trong tự nhiên và đưa chúng vào trong những chiếc chai lọ thủy tinh thành những tác phẩm nghệ thuật hết sức chi tiết sống động và công phu mà không cần bất cứ một loại keo kết dính nào. Ngày nay một số tác phẩm tranh cát của ông còn tồn tại, trong cuộc bán đấu giá gần đây một cặp chai thủy tinh chứa tác phẩm của ông có giá 35.000 $.
Tại Anh Quốc, Ấn Độ và nhiều nền văn hóa khác trên thế giới nghệ thuật tranh cát cũng phát triển và mang những sắc thái khác nhau.

Ở Việt Nam chưa biết chính xác ai là người đã đưa bộ môn tranh cát du nhập vào. Tuy nhiên theo như đa số truyền thông và báo chí đăng tải thì có lẽ bà Ý Lan là người đã có công phát triển và thương mại hóa bộ môn nghệ thuật này tại Việt nam


Tranh cát do cơ sở bà Ý Lan thực hiện

Những biến thể của nghệ thuật Tranh cát
Nghệ thuật Tranh cát cũng như các bộ môn nghệ thuật khác cùng với thời gian để tồn tại tùy theo từng thời kỳ tùy vào môi trường văn hóa xã hội mà Tranh cát có những phát triển, biến đổi vô cùng phong phú. Một trong biến thể ngoạn mục nhất phải kể đến là thể loại Tranh cát .
Từ khi nữ nghệ sĩ Kseniya Simonova đoạn giải trong cuộc thi Ukraine's Got Talent năm 2009 . Màn trình diễn đã gây súc động mạnh cho người xem nhờ mạng internet toàn cầu mà videoclip của cô có một sức lan tỏa mãnh liệt.
Dưới ảnh hưởng tác động của Kseniya Simonova thể loại Tranh cát trình diễn được khán thính giả đón nhận và hưởng ứng .
Ở Việt Nam chưa có tài liệu chính xác ai là người đầu tiên thể nghiệm loại hình nghệ thuật này. Tuy nhiên Nghệ sĩ Trí Đức lần đầu đưa Tranh cát động vào trình diễn trong chương trình ca nhạc Duyên dáng VN lần thứ 21 đã gây được tiếng vang lớn . Cùng với Trí Đức các họa sĩ Thế Nhân, Phan Vũ ...cũng là những gương mặt được nhiều người biết đến trong loại hình Tranh cát động ở Việt nam hiện nay.